Valt Earth Overshoot Day 2020 later dankzij COVID-19?

De Earth Overshoot Day is de dag in het jaar waarop we het ‘natuurlijk kapitaal’ (wat onze aarde in een jaar kan produceren) verbruikt hebben. Deze datum wordt berekend door de onafhankelijke denktank Global Footprint Network. Na deze datum overschrijden we de natuurlijke hulpbronnen van onze aarde en doen we beroep op haar reserves. We kappen zo bijvoorbeeld meer bomen dan er jaarlijks kunnen bijgroeien en stoten we meer CO2 uit dan de aarde kan absorberen. Vorig jaar gingen we al op 29 juli in het rood. Wanneer bereiken we dit jaar de bodem en wat is de invloed van COVID-19 op de datum voor dit jaar? Hoe kunnen we deze datum nog verder opschuiven?

 
Earth Overshoot Day 2020 op 22 augustus

Ieder jaar ben ik opnieuw benieuwd naar wanneer Earth Overshoot Day valt, en hoop ik dat deze datum is opgeschoven naar verder in het jaar. Zo’n vijftig jaar geleden kon de natuur zichzelf nog herstellen om onze menselijke consumptie te compenseren. Sinds het begin van de jaren ’70 lukte dat niet meer. Dankzij de COVID-19 pandemie is Earth Overshoot Day 2020 wel weer op het niveau van vijftien jaar geleden en valt deze dag dit jaar wereldwijd op 22 augustus.

Bron: https://www.overshootday.org/newsroom/country-overshoot-days/

Bij het bepalen van Earth Overshoot Day wordt er rekening gehouden met twee factoren: niet alleen de menselijke voetafdruk is bepalend, maar ook de biocapaciteit van de planeet speelt een rol. Vanaf 22 augustus ‘lenen’ we dus al natuurlijke eigendommen van 2021. Dat wil zeggen dat er vanaf dan sprake is van meer ontbossing, bodemerosie en CO2 in de atmosfeer dan onze aarde eigenlijk aankan. Kortom, niet alleen stijgt onze menselijke voetafdruk, de biocapaciteit van onze planeet daalt ook verder. De grote vraag blijft natuurlijk hoelang we onze aarde nog kunnen uitputten. Er komt een moment dat dit ophoudt.

Dankzij de COVID-19 pandemie is Earth Overshoot Day 2020 wel weer op het niveau van vijftien jaar geleden. Earth Overshoot Day 2020 valt wereldwijd op 22 augustus.

Hoeveel verschilt de ecologische voetafdruk per land?

Er zijn landen waar de biodiversiteit de voetafdruk nog overstijgt. Helaas geldt dit niet voor het merendeel van de landen. Er is veel verschil tussen wat een land aan grondstoffen bezit en wat een land verbruikt. Zo’n 80% van de landen consumeert meer dan ze zelf kunnen produceren. De ‘Overshoot’ datum leert ons vooral dat we in de Westerse Wereld op een te grote voet leven. Zo is de ecologische voetafdruk van de Benelux bijzonder groot en hebben wij met onze levensstijl zelfs zo’n drie ‘aardes’ nodig. Voor Nederland viel de Overshoot Day al op 3 mei en voor Luxemburg en België zelfs al op 16 februari en 5 april. De invloed van het coronavirus in de Benelux lijkt weinig effect te hebben.

Het is echter, in onze huidige situatie, lastig om goede conclusies te trekken en te bepalen wat de exacte datum dit jaar zal zijn. Copper8 heeft een interessante disclaimer geplaatst bij deze datum. Zij hebben de datum opnieuw berekend, maar komen voor Nederland nog steeds op een redelijk optimistisch scenario uit op 15 mei 2020. We kunnen wel concluderen dat Nederland nog geen enorme stappen voorwaarts heeft gemaakt. Meer informatie over het bepalen van deze datum is hier te vinden.

Er moet iets veranderen. En jij kan helpen. Als we Earth Overshoot Day ieder jaar minstens vijf dagen kunnen uitstellen, hebben we in 2050 nog 'maar' één planeet nodig om te leven! 

Hoe schuiven we deze datum nu juist op? 7 tips!

De grootste dreiging voor onze aarde is het geloof dat iemand anders het gaat oplossen. Een duurzamere aanpak kan echter iedereen toepassen, zowel bedrijven als consumenten. Het is goed om niet alleen minder te consumeren, maar ook onze aanpak te veranderen.

1. De biodiversiteit vergroten en het grootschalig planten van bomen.
   Dit versterkt de veerkracht van de natuur; het neemt CO2 op en gaat daarmee klimaatverandering tegen. Zwitserse wetenschappers berekenden dat er 1000 miljard bomen geplant moeten worden om ernstige klimaatverandering te voorkomen. Hier plaats ik wel een kanttekening bij. Het planten van bomen alleen is namelijk niet de oplossing. Het is van belang dat de biodiversiteit en eventuele verdroging ook altijd meewegen, en er gekeken wordt naar de potentie van het landschap. Verder is het naast het planten ook cruciaal dat we ontbossing tegengaan. Bij het kappen van bomen of platbranden van bossen komt er namelijk veel CO2 vrij.
   Het REDD+ Business Initiative is een goed voorbeeld hiervan, het is een initiatief ondersteunt door NGO’s en de Natural Climate Solutions Alliance (van WEF en WBCSD), dat zich richt op het behoud van tropisch regenwoud, het verbeteren van de sociaal-economische positie van de lokale bevolking in ontwikkelingslanden en het verminderen van CO₂-uitstoot. Onder andere Tarkett doet actief mee en ondersteunt het Tambopata Biodiversity Reserve en Agroforestry-project in Peru, in de strijd tegen klimaatverandering.
   
2. Probeer zoveel mogelijk het energieverbruik te verlagen en gebruik te maken van groene energie.
   Onze CO2-uitstoot is goed voor een aandeel van 57% van onze ecologische voetafdruk. Het energieverbruik verlagen, kan bijvoorbeeld door het isoleren van gebouwen, enkel overdag ruimtes te verwarmen, korter te douchen, apparaten niet onnodig op stand-by te laten staan en de was op te hangen in plaats van de droogkast te gebruiken. Voor groene energie kunnen dan bijvoorbeeld zonnepanelen of windmolens worden ingezet.
3. Kies vaker voor groene mobiliteit.
   Door de auto en het vliegtuig te vermijden, stoot je veel minder CO2 uit. Kies daarom vaker voor de fiets of het openbaar vervoer. Ten slotte, kan thuiswerken, vooral in de zomer, diverse milieuvoordelen bieden. Zeker wanneer hiermee internationale zakenreizen worden teruggedrongen.
   
4. Dring voedselverspilling en het eten van vlees en vis terug door vaker voor plantaardige alternatieven te gaan.
   De helft van de biocapaciteit van de aarde wordt gebruikt om ons te voeden. Wil je het helemaal goed doen? Op de groente- en fruitkalender ontdek je de milieuscore van groente en fruit. Zo is het vaak bijvoorbeeld beter om lokale groenten en fruit te kopen. Voorkom verder voedselverspilling. Zeker een derde van al het eten dat wordt geproduceerd gaat nu verloren.
5. Door zoveel mogelijk afval te voorkomen, te recyclen en te hergebruiken, verminderen we de uitputting van de natuurlijke bronnen van de aarde. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van plastic tasjes. Zorg dat je altijd een tas van thuis meeneemt, zodat je in een winkel geen tas meer hoeft te nemen. Ook ons waterverbruik wordt steeds groter. Een alleenstaande gebruikt gemiddeld 38.000 liter water per jaar. Als consument kun je op diverse manieren het waterverbruik verminderen. Dit is uiteraard voor bedrijven belangrijk. Zo heeft Tarkett voor 2020 een ambitieus doel voor zijn waterverbruik: op al onze industriële locaties mag geen water gebruikt worden in het industriële proces of moet er een gesloten watersysteem zijn, waarbij minimaal 98% van het gebruikte water wordt hergebruikt.
6. Kijk bij een renovatie altijd welke producten in de huidige of een andere vorm zijn te hergebruiken.
   Zo voorkom je afval en creëer je een duurzaam tweede leven. Veel organisaties verkopen geupcyclede producten. Bij Tarkett vinden we dit ook van essentieel belang. Via bijvoorbeeld ons terugname- en recyclageprogramma voor vloeren, ReStart®, nemen wij het snijafval mee voor recyclage en geven je een certificaat met de hoeveelheid materiaal die je hebt bijgedragen. Ook kun je, je laten adviseren door organisaties hoe je circulair kunt renoveren. Een goed voorbeeld vind ik het netwerkbedrijf New Horizon, die de stad ziet als bron. Ze beschouwen de bebouwde omgeving als hun magazijn vol bruikbare grondstoffen en ontmantelen gebouwen met behoud van de waarde van deze grondstoffen en materialen.
7. Consumptiepatronen veranderen.
   Naast ecologische investeringen doen, is het tevens van belang onze gewoonten te veranderen. Neem nu een gebouw dat uitstekend scoort op het vlak van groene energie. Als echter vervolgens het licht weinig tot niet wordt uitgedaan, wordt het effect van de ecologische investering volledig of gedeeltelijk geneutraliseerd. Dit heet ook wel het reboundeffect.

Volg op 15 september 2020 onze webinar

Bent u benieuwd naar wat een bedrijf als Tarkett doet om zijn ecologische voetafdruk te verkleinen? Meld u dan nu aan voor onze webinar. We laten u zien wat onze duurzaamheidsaanpak in de praktijk betekent en wat wij hiermee hebben bereikt tot dusver. Het wordt een interactieve sessie via Zoom waarbij voldoende ruimte wordt vrij gehouden voor vragen.